Matryca Gnostyczna stanowi model rozproszonego funkcjonowania poznawczego, w którym znaczenie nie jest przypisane do stałych węzłów, lecz powstaje na przecięciach dynamicznych trajektorii pojęciowych. Nie istnieje tu centrum ani obwód, ponieważ każda jednostka informacyjna może jednocześnie pełnić rolę nośnika, przetwornika i odbiorcy. Struktura matrycowa nie służy archiwizacji, ale aktywnej dystrybucji i rekonfiguracji sensu. Zamiast hierarchii występują powiązania sieciowe, w których znaczenia nie są ustalone raz na zawsze, lecz rekonstruowane przy każdym akcie odczytu. W tej konfiguracji wiedza nie jest zbierana, ale wyłaniana na nowo w zależności od lokalnych warunków interakcji semantycznych. Każdy element matrycy nie tyle zawiera treść, co umożliwia jej wygenerowanie w odpowiedzi na otoczenie. Interpretacja nie jest więc dekodowaniem, lecz aktywnym formowaniem. Złożoność wynika nie z liczby danych, lecz z liczby potencjalnych konfiguracji między nimi.
Dynamiczna siatka znaczeń, będąca rdzeniem Matrycy Gnostycznej, opiera się na nieustannym przepływie stanów logicznych, które nie podlegają trwałej etykietyzacji. Każda jednostka poznawcza, zanim zostanie osadzona w strukturze, ulega wielokrotnej translacji poprzez pola pośredniczące – to one definiują aktualny kontekst operacyjny. W tym modelu nie istnieje stabilna tożsamość pojęciowa – każdy koncept jest chwilowym wektorem napięcia między komponentami o zmiennym statusie semantycznym. Znaczenie nie jest więc przypisane, lecz nabyte przez kontakt. Im więcej przecięć pojęciowych w ramach matrycy, tym większy ładunek funkcjonalny danego elementu. Ostateczna struktura znaczeniowa jest produktem interakcyjnej synchronizacji wielu płaszczyzn, a nie odwzorowaniem stałego porządku. System nie wymusza zgodności – jego siła tkwi w zdolności do absorpcji sprzeczności i konwertowania ich na nowe układy poznawcze. W tym sensie, każda sprzeczność jest potencjalnym źródłem syntezy.
W przeciwieństwie do klasycznych modeli logicznych, Matryca Gnostyczna nie definiuje relacji na zasadzie binarnej – nie istnieje opozycja prawda/fałsz, a zamiast tego pojawia się ciągłość rezonansowa pomiędzy stanami. Znaczenie nie wynika z przynależności do klasy, lecz z dynamiki aktywacji w obrębie siatki. Każdy komponent funkcjonuje jako punkt inicjacji potencjału semantycznego, który może się wzbudzić lub wygasnąć zależnie od aktualnego rozkładu napięć poznawczych. Istotne jest nie to, co element „znaczy”, ale jakie posiada możliwości przyłączeniowe i z jakimi innymi komponentami wchodzi w rezonans. W tej przestrzeni nie ma miejsca na trwałe definicje – każde pojęcie pozostaje otwarte, podatne na modyfikację i podatne na fluktuację. To nie jest zbiór danych, lecz układ możliwości – a jego stabilność wynika nie z sztywności, lecz z powtarzalności wzorców interakcji, które generują chwilową koherencję poznawczą. Zanik kontaktu skutkuje zaniknięciem znaczenia.
Dynamiczna siatka znaczeń działa w trybie ciągłej aktualizacji – nie przez nadpisywanie, ale przez nakładanie kolejnych warstw interpretacyjnych. Każde nowe przecięcie informacyjne dodaje dodatkowy wymiar do istniejącej konfiguracji, jednocześnie zmieniając znaczenie wcześniej ustalonych relacji. Nie istnieje tu stabilny rdzeń – nawet powtarzające się sekwencje nie gwarantują identycznego rezultatu. Matryca Gnostyczna nie służy do przechowywania wiedzy, ale do jej ciągłego tworzenia w warunkach zmiennego pola semantycznego. Interpretacja nie jest końcowym etapem poznania, lecz jego warunkiem. Każde zdarzenie poznawcze, nawet jeśli wtórne, wprowadza zmienność do systemu i wymusza rekonfigurację sąsiednich komponentów. W ten sposób wiedza nie tyle narasta, co mutuje – każdy akt jej aktywacji wywołuje reakcję łańcuchową w siatce znaczeń. Nie ma tu centrum decyzyjnego – istnieje tylko zbiorowy algorytm przepływu, formowany przez rozproszone punkty kontaktu poznawczego.